Tham vấn gia đình

1. Tác động của gia đình .

Nguồn gốc gia đình của chúng ta ảnh hưởng đáng kể đến sự trưởng thành của chúng ta. Các mối quan hệ gia đình ảnh hưởng đến cách cư xử và hành vi trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Vì lý do này mà khi giúp trẻ vượt qua những khó khăn và thách thức trong cuộc sống thường kéo theo việc tham vấn với gia đình trẻ.

Nhà tham vấn chủ yếu quan tâm đến việc giải quyết các nguyên nhân sâu xa trong các vấn đề của thân chủ, các vấn đề thường bị gây ra hoặc trở nên nghiêm trọng bởi động lực gia đình.

2. Các đặc trưng của một gia đình lành mạnh.

Về cơ bản, gia đình lành mạnh mang lại sự bình yên cho từng thành viên đồng thời thay đổi để thích nghi với tình huống mới.

- Có một niềm tin mạnh mẽ : Các thành viên trong gia đình không có thái độ quá đối lập nhau và tránh đổ lỗi cho nhau.

- Sum họp : Những gia đình lành mạnh sống trong bầu không khí vui vẻ, hóm hỉnh và thoải mái.

- Tôn trọng cuộc sống riêng tư của nhau : Các thành viên gia đình quan tâm đến nhau và không nghiên trọng hóa cuộc sống.

- Duy trì những ranh giới bền vững nhưng mềm dẻo : Những gia đình lý tưởng có sự liên minh chặt chẻ giũa cha mẹ và có mối quan hệ rõ ràng với những thế hệ khác trong và ngoài gia đình.

3. Mục tiêu của tham vấn gia đình.

- Giúp các gia đình thay đổi các kiểu ứng xử để cải thiện cách thức họ thường thực hiện.

- Giúp các thành viên trong gia đình dễ dàng giao tiếp với nhau hơn.

- Tạo cơ hội cho mỗi thành viên trong gia đình bày tỏ một cách trung thực về cảm xúc của họ.

- Hướng dẫn các thành viên trong gia đình có thể sử dụng các kỹ năng và các nguồn lực để đối mặt với sự căng thằng và mâu thuẩn.

4. Tham vấn gia đình hiệu quả . 

- Trong cuộc gặp gỡ ban đầu với gia đình, hãy làm sáng tỏ các mục tiêu tham vấn và vai trò của nhà tham vấn.

- Gặp gỡ với từng thành viên trong gia đình và lắng nghe mà không phê phán về sự thật trải qua của mỗi người.

- Sử dụng các kỹ năng thông cảm và giao tiếp để khai thác những gì mà mỗi thành viên trong gia đình đang trải qua(bao gồm suy nghĩ, cảm xúc, và hành vi).

- Nắm được những gì mà từng thành viên trong gia đình muốn thay đổI về cách gia đình đó đang thực hiện và giúp họ những thay đổI để thỏa mãn các nhu cầu của từng thành viên.

- Có thể làm việc vớI gia đình như một người đồng minh và ngườI hòa giảI trong giao tiếp hơn là một ‘chuyên gia”.

- Cho phép các thành viên trong gia đình bày tỏ thái độ giận dữ trong các cuộc tham vấn gia đình.

- Hãy năng động, khởi xướng các cuộc trao đổi, và đề ra các gợi ý.

- Để mọi người nói xong và mời các thành viên ít nói đưa ra nhận xét.

- Phản ánh những trao đổi của gia đình để bổ sung thêm vào nhận thức của họ về mô hình và động cơ của gia đình có vấn đề.

- Có khả năng tham gia vào nhiều “phía” ở bất cứ thời điểm nào.

5. Nhà tham vấn gia đình nên tránh.

- Nói ai nên làm gì.

- Tự suy diễn về động cơ bên trong của mọi người.

- Thiên về sự hiểu biết của mình hơn là hiểu biết thân chủ

- Đứng về một “phía” hoặc “vào bè phái” với bất cứ thành viên nào trong gia đình nhằm ủng hộ họ.

- Nhận quá nhiều trách nhiệm (gia đình phải chịu trách nhiệm cho sự thay đổi của họ).

- Làm cho gia đình những gì họ có thể tự làm.

6. Các kỹ năng tham vấn gia đình.

- Khả năng giải thích các vấn đề theo cách khác để khuyến khích các thành viên trong gia đình nhận thức khác để hành động theo cách khác.

- Giao nhiệm vụ cho họ để họ có hành động cụ thể để cải thiện cuộc sống của họ.

- Sử dụng các câu hỏi để làm sáng tỏ vấn đề, tạo sự tham gia và đảm bảo “nhiệm vụ” của tham vấn.

- Thể hiện sự thông cảm là cảm nhận được thế giới riêng của thân chủ như thể nó là của chính mình. Thông cảm nên được thể hiện với tất cả các thành viên trong gia đình chứ không phải với chỉ người đang nói.

7. Các bước để bắt đầu một cuộc tham vấn gia đình.

- Giải thích với các thành viên trong gia đình mục tiêu tham vấn và vai trò của mình với tư cách nhà tham vấn và họ có thể trông đợi gì từ quá trình tham vấn.

- Hoan nghênh mọi người (cả trẻ em) đến tham vấn với sự chấp nhận và quan tâm.

- Bày tỏ sự quan tâm đến gia đình (hỏi thăm về sinh hoạt nghề nghiệp, việc đi học của con cái…)

- Đảm bảo rằng mọi thành viên trong gia đình đều cảm thấy được hoan nghênh.

- Noí với họ là mọi thông tin do họ tiết lộ trong các cuộc tham vấn cũng như các tài liệu viết mô tả nội dung các cuộc tham vấn sẽ được giử bí mật.

- Tôn trọng thanh thiếu niên

- Hãy sáng tạo trong cách đặt câu hỏi.

- Dành nhiều thời gian để kết thúc cuộc tham vấn đầu tiên với gia đình.

- Trước khi kết thúc, nhớ sử dụng kỹ năng tóm lược để tổng kết lại những gì gia đình kể với mình suốt cuộc tham vấn.

- Mang lại hy vọng rằng thay đổi tích cực có thể xảy ra.

( Trích: “Tài liệu tập huấn, lớp đào tạo giảng viên về công tác tham vấn”, Ủy ban BV và CSTEVN và Unicef VN, Hà Nội năm 2002.)